تحلیل فضایی و مکانی منابع و راههای تجاری ابزارهای ابسیدین پیش از تاریخ در شمال غرب ایران

ابسیدین یک شیشه آتشفشانی است که بسیار شکننده است . ساختمان اتمی ابسیدین کاملا بی نظم و از نظر فیزیکی بی شکل است و از نظر ترکیبی یک سیلیکات آلومینیومی است که از گدازه های اسیدی، که در یک محیط خشکی فوران می کند، حاصل می شود. همگون بودن اغلب منابع ابسیدین از یک سو و این امر که منابع متفاوت معمولا ترکیبات نامتشابه دارند، از ویژگی های اساسی ابسیدین است که تفکیک موفقیت آمیز منابع را میسر می کند. بدین سبب، ماده خام بسیار مناسبی برای ساخت ابزار سنگی است. بدین صورت که، تقریبا هر نوع ضربه ای باعث جدا شدن تراشه از سنگ مادر می شود و به دلیل همین خاصیت ویژه است که در ادوار مختلف از ابسیدین به عنوان ماده ای پر طرفدار برای ساخت و تجارت ابزار و اشیا استفاده می شد. در ارتباط منابع با محوطه ها باید به فرایند پخش فضایی توجه کرد که گسترش این پدیده را در سراسر فضا و زمان از خاستگاه اصلی فراهم می سازد. با بهره گیری از این خصایص ، مطالعه ابسیدین شمال غرب ایران- کلیبر، ارومیه، اردبیل- از دوره نوسنگی تا اواخر عصر برنز و ارتباط این محوطه ها با قفقاز و آناتولی با استفاده از تحلیل آماری و روشهای آزمایشگاهی ,xrf, pixe, naa, وthin section انجام شده است و از نتایج تجزیه عنصری می توان برای بررسی خاستگاه محوطه های دارای ابسیدین شمال غرب بهره برد.